Er is nogal wat gesold met de transcriptie van de korte/ongespannen hoge geronde voor­klinker zoals die voorkomt in Nederlandse woorden als put en gul. In klassieke fonetiek­boeken wordt het symbool /œ/ gebruikt. Na een recente hervorming van het International Phonetic Alphabet (IPA) heeft Gussenhoven (1999) zijn keus bepaald op het symbool /Y/. Rietveld & van Heuven (2001: 74) menen dat deze keus niet optimaal is en gebruiken in plaats van /Y/ het symbool /ɶ/, hetzelfde symbool dat eerder al werd voorgesteld door van Reenen & Elias (1998).

Omdat alle symbolen in het IPA nauwkeurig fonetisch gedefinieerd zijn is de symboolkeus terug te brengen tot een experimenteel aanpakbare vraag. Wij maken daarbij gebruik van de gelukkige omstandigheid dat de 28 klinkersymbolen zoals die zijn opgenomen, en daarmee fonetisch zijn gedefinieerd, in de IPA vowel chart door de IPA-organisatie zijn voorzien van geautoriseerde realisaties. De IPA geeft daartoe een cassette/CD uit waarop twee gere­nom­meerde fonetici (John Wells, Jill House) alle klinkers hebben ingesproken.

Wij hebben de twee maal 28 IPA-klinkers in de computer opgenomen, uit hun midden een maximaal stabiel deel geëxcerpeerd, en dit – via PSOLA-manipulatie – voorzien van een vaste, dalende F0- en intensiteitscontour, waarbij iedere klinker een maal kort en een maal lang is gemaakt. De 112 klinkergeluiden zijn per spreker gerandomiseerd en aangeboden aan een groep Nederlandse luisteraars, die ieder klinkergeluid moesten identificeren als een van de twaalf Nederlandse volle monoftongen. De resultaten wijzen, onder andere, uit dat de IPA-klinker /ɵ/ veel sterker dan /Y/ en /œ/ geassocieerd wordt met de klinker in put.

• Gussenhoven, C. (1999) Dutch. In: Handboook of the Inter­na­tio­nal Phonetic Association, Cambridge: Cambridge University Press, 74-77.
• Reenen, P. van & Elias, M. (1998) Taalverschillen: een werkboek over variatie en verandering in taal. Bussum: Coutinho.
• Rietveld, A.C.M. & Heuven, V.J. van (2001) Algemene fonetiek. Bussum: Coutinho.