Dyslexie en discriminatie van frequentieveranderingen in spraak: een adaptief resonantiemodel met neurotransmittermetabolisme
Title | Dyslexie en discriminatie van frequentieveranderingen in spraak: een adaptief resonantiemodel met neurotransmittermetabolisme |
Publication Type | Presentation |
Year of Publication | 2000 |
Conference Name | Themanamiddag Dyslexie |
Authors | Been, Pieter |
Publisher | Nederlandse Vereniging voor Fonetische Wetenschappen |
Conference Location | Leiden, The Netherlands |
Abstract | Ontwikkelingsdyslexie is een taalstoornis die vaak samengaat met problemen met foneemsegmentatie. Deze problemen zouden kunnen worden veroorzaakt door een spraakperceptiestoornis. In minstens zes onderzoeken is gebleken dat dyslectici een afwijkend patroon laten zien in de discriminatie en identificatie van medeklinker-klinkerparen zoals /ba/-/da/. De vroege ontwikkeling van spraakdis- criminatie is inmiddels onderwerp van onderzoek in ontwikkelingsstudies waarin wordt gezocht naar vroege predictoren voor dyslexie (NWO-programma Dyslexie, 1996; Leppanen & Lyytinen, 1997; Molfese & Molfese, 1997; Richardson, 1998). Voor het NWO-programma Dyslexie is een stimulusset voor het Nederlandse taalgebied ontwikkeld (Schwippert, 1998; Koopmans-van Beinum, Schwippert & Kuijpers, 1998). Qua fysiologie zijn er aanwijzingen voor afwijkingen in het brein van dyslectici op corticaal en subcorticaal niveau (thalamus). In dit verband is van belang dat bij autopsieen afwijkende neuronenconcentraties gevonden zijn in de bovenste lagen van de cortex: zogenaamde ectopieen. Met behulp van dynamische modellen van interacterende groepen neuronen kan fysiolo- gie aan gedrag worden gerelateerd. Een model van dit type, dat is toegesneden op discriminatie bij spraakperceptie (Grossberg, Boardman & Cohen, 1997) kan de gevonden verschillen tussen dyslectici en controleproefpersonen in een aantal onderzoeken op dit gebied reproduceren door de modelparameter voor neurotrans- mittermetabolisme per groep verschillend in te stellen. Een verschillend neurotransmittermetabolisme bij dyslectici kan het gevolg zijn van ectopieen. Zowel verschillen in gedragsdata als opgwekte potentialen lenen zich voor deze benadering.
|