Het verband tussen prosodische sensitiviteit en leesvaardigheden bij Nederlandse scholieren

TitleHet verband tussen prosodische sensitiviteit en leesvaardigheden bij Nederlandse scholieren
Publication TypePresentation
Year of Publication2013
Conference NameDag van de Fonetiek 2013
Authorsde Jong, Chiara, Marie Nilsenová, and Maria Mos
PublisherNederlandse Vereniging voor Fonetische Wetenschappen
Conference LocationUtrecht, The Netherlands
Abstract

Uit eerder onderzoek in het Engels en Frans is gebleken dat er een link bestaat tussen prosodische sensitiviteit en leesvaardigheden. Meer inzicht in deze relatie kan nuttig zijn bij het op jonge leeftijd trainen van kinderen met ontwikkelingsdyslexie of andere leesproblemen. In een experimentele studie met eentalige Nederlandse middelbare scholieren (N=56) van twee leeftijdsgroepen hebben we de relatie tussen prosodische sensitiviteit en leesvaardigheden getest. Prosodische sensitiviteit is in een luistertoets toegespitst op het al dan niet herkennen van lokale en globale verschillen in pitchcontouren (Foxton, Talcott, Witton, Brace, McIntyre, & Griffiths, 2003; Ziegler, Pech-Georgel, George, & Foxton, 2012). Leesvaardigheden zijn gemeten aan de hand van drie leestoetsen die samen technische, orthografische en fonologische leesvaardigheden meten. In de jongere leeftijdsgroep van eerstejaars havo/vwo-leerlingen is er een significante correlatie gevonden tussen globale pitchperceptie en een leestoets die fonologisch bewustzijn meet aan de hand van pseudowoorden. In een vervolgstudie met universitaire studenten hebben we de relatie tussen leesvaardigheden en pitchperceptie opnieuw getoetst. Naast de toetsen uit de eerste studie hebben we gebruik gemaakt van twee andere pitchperceptie-instrumenten waarmee in het verleden de lokale-globale dimensie werd onderzocht (Sanders & Poeppel, 2007; Postma-Nilsenov & Postma, 2013). Deze twee instrumenten verschilden van de taak van Foxton et al. (2003) door relatief minder nadruk te leggen op het auditieve werkgeheugen van de luisteraar (waarvan de relatie met dyslexie reeds bekend is). De resultaten lieten opnieuw een link zien tussen leesvaardigheden en globale pitchperceptie gemeten met de originele taak van Foxton et al. (2003). Daarnaast was er ook een significante correlatie tussen leesvaardigheden en lokale pitchperceptie in dezelfde taak. Een link tussen pitchsensitiviteit en leesvaardigheden bleek daardoor niet duidelijk aanwezig te zijn. Om te testen of de correlatie verklaard kan worden als een effect van het werkgeheugen zijn we momenteel een experiment aan het uitvoeren waar het auditieve werkgeheugen van de participanten getoetst wordt met een cijferreekstaak.